Dưới đây là phần trình bày chi tiết về Giải Nobel Sinh lý học hoặc Y học năm 1943, trao cho Henrik Dam và Edward Doisy vì những khám phá quan trọng liên quan đến Vitamin K và cấu trúc hóa học của nó:
 |
| Henrik Dam |
 |
| Edward Doisy |
🏆 Giải Nobel Y học 1943
🔬 Chủ đề: Vitamin K và vai trò thiết yếu của nó trong quá trình đông máu
👤 Henrik Dam (Đan Mạch 🇩🇰)
👤 Edward A. Doisy (Hoa Kỳ 🇺🇸)
🧪 1. Bối cảnh lịch sử
Vào đầu thế kỷ 20, giới khoa học đã biết đến tầm quan trọng của vitamin đối với sức khỏe, nhưng nhiều loại vitamin vẫn chưa được phát hiện hay hiểu rõ chức năng. Trong lúc nghiên cứu về chế độ ăn thiếu chất béo ở gà, Henrik Dam đã phát hiện ra 01 yếu tố chưa được biết đến giúp ngăn ngừa xuất huyết – ông gọi nó là "vitamin K" (viết tắt của “Koagulation” trong tiếng Đức).
🧠 2. Đóng góp của Henrik Dam
-
Năm 1929, Dam quan sát thấy gà thiếu mỡ trong khẩu phần ăn sẽ bị xuất huyết nội tạng nặng.
-
Ông phát hiện rằng triệu chứng này không phải do thiếu các vitamin đã biết, mà là do thiếu một chất mới giúp đông máu, sau này được gọi là Vitamin K.
-
Năm 1935, Dam công bố nghiên cứu, chứng minh Vitamin K là cần thiết cho tổng hợp prothrombin, 01 yếu tố đông máu trong gan.
🧬 3. Đóng góp của Edward Doisy
-
Doisy là nhà hóa học tài ba người Mỹ đã tách chiết, tinh chế và xác định cấu trúc hóa học của vitamin K.
-
Ông đã phân lập được hai dạng:
-
Vitamin K₁: từ thực vật (như cỏ linh lăng)
-
Vitamin K₂: từ vi khuẩn ruột
-
-
Ông xác định cấu trúc chính xác của các hợp chất này, giúp sản xuất chúng nhân tạo trong phòng thí nghiệm.
🏥 4. Ứng dụng y học
-
Vitamin K là yếu tố thiết yếu trong việc đông máu – giúp ngăn ngừa và điều trị các trường hợp chảy máu không kiểm soát.
-
Quan trọng trong điều trị cho:
-
Trẻ sơ sinh thiếu vitamin K (chảy máu não, gan)
-
Bệnh nhân dùng thuốc chống đông
-
Rối loạn hấp thu mỡ
-
🧑🔬 5. Ý nghĩa khoa học
-
Mở đường cho ngành hóa sinh máu và hiểu biết sâu sắc về các yếu tố đông máu.
-
Đặt nền tảng cho sự phát triển của các loại thuốc chống đông hiện đại như warfarin (dùng điều trị huyết khối).
🧾 Kết quả:
| 🧑🔬 Nhà khoa học | Quốc tịch | Đóng góp |
|---|---|---|
| Henrik Dam | 🇩🇰 Đan Mạch | Phát hiện ra Vitamin K và vai trò sinh lý |
| Edward Doisy | 🇺🇸 Hoa Kỳ | Tách chiết, xác định cấu trúc và tổng hợp Vitamin K |
🧠 01 số điểm thú vị:
-
Vitamin K không được dự trữ lâu trong cơ thể nên cần được cung cấp thường xuyên.
-
Tên gọi “K” bắt nguồn từ chữ "Koagulation" trong tiếng Đức.
-
Là 01 trong số ít vitamin được tổng hợp bởi vi khuẩn đường ruột.
🏁 Kết luận
Giải Nobel Y học 1943 là 01 cột mốc vĩ đại trong khoa học về vitamin, đặc biệt liên quan đến chức năng sinh lý máu và ứng dụng lâm sàng trong y học hiện đại. Đóng góp của Dam và Doisy đã cứu sống hàng triệu người thông qua các phương pháp điều trị liên quan đến rối loạn đông máu.
🌟 [ Crafted with knowledge • Made by AI – Biochemistry Edition ] 🧠🔬
Dưới đây là bảng thực phẩm giàu Vitamin K, giúp bổ sung tự nhiên và hiệu quả cho cơ thể:
🥦 TOP 10 THỰC PHẨM GIÀU VITAMIN K (tính theo Vitamin K1 và K2)
| 🔢 | 🥗 Thực phẩm | 💚 Hàm lượng Vitamin K (ước tính) | 🌟 Ghi chú |
|---|---|---|---|
| 1️⃣ | 🥬 Cải xoăn (kale) | ~1100 mcg / 100g | Rất giàu Vitamin K1 |
| 2️⃣ | 🥦 Bông cải xanh (broccoli) | ~100 mcg / 100g | Có thể hấp chín để dễ tiêu hóa |
| 3️⃣ | 🥗 Cải bó xôi (spinach) | ~480 mcg / 100g | Ăn sống hoặc nấu đều tốt |
| 4️⃣ | 🥬 Cải thìa (bok choy) | ~450 mcg / 100g | Phổ biến trong món Á |
| 5️⃣ | 🌿 Rau mùi tây (parsley) | ~1640 mcg / 100g | Dùng như rau gia vị rất hiệu quả |
| 6️⃣ | 🧀 Phô mai lên men (Gouda, Brie) | ~75 mcg / 100g | Giàu Vitamin K2 |
| 7️⃣ | 🐟 Gan cá tuyết | ~30 mcg / 100g | Giàu vitamin A & D, có K2 |
| 8️⃣ | 🫘 Natto (đậu nành lên men) | ~1000 mcg / 100g | Nguồn K2 cực kỳ cao (nhật bản) |
| 9️⃣ | 🥚 Lòng đỏ trứng | ~34 mcg / 100g | Kết hợp chất béo giúp hấp thụ tốt hơn |
| 🔟 | 🥛 Sữa & sản phẩm từ sữa | 2–10 mcg / 100g | Có dạng Vitamin K2 |
🧠 Gợi ý bổ sung hiệu quả
✅ Ăn kèm chất béo tốt (bơ, dầu oliu) → giúp hấp thụ Vitamin K (tan trong dầu)
✅ Đa dạng hóa nguồn thực phẩm → kết hợp cả Vitamin K1 (từ rau xanh) và K2 (từ thực phẩm lên men hoặc động vật)
🚫 Lưu ý:
-
Người dùng thuốc chống đông máu (như warfarin) nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tăng lượng Vitamin K.
-
Thiếu hụt Vitamin K thường xảy ra khi: rối loạn hấp thu mỡ, dùng kháng sinh dài ngày, bệnh gan.
📝 Tóm lại:
Vitamin K rất dễ bổ sung qua rau lá xanh đậm, thực phẩm lên men và sản phẩm động vật.
Hãy ăn đa dạng mỗi ngày để đảm bảo quá trình đông máu ổn định và xương chắc khỏe.
🌱 [ Nourish with Nature – Made by AI 🥗🧬 ]
Nhận xét
Đăng nhận xét