Giải nobel 1958 George Beadle, Edward Tatum & Joshua Lederberg 🇺🇸 🇺🇸 🇺🇸 🧬 01 gene - 01 enzyme & tái tổ hợp vi khuẩn

Giải Nobel Sinh lý học & Y học năm 1958 dành cho George Wells Beadle , Edward Lawrie Tatum và Joshua Lederberg 🏆 Giải Nobel Y học 1958 👨‍🔬 George W. Beadle (1903–1989) & 👨‍🔬 Edward L. Tatum (1909–1975) Công trình: Khám phá nguyên lý “một gene – một enzyme” 02 ông đã dùng nấm mốc Neurospora crassa làm mô hình thí nghiệm. Bằng cách gây đột biến bằng tia X và quan sát sự thiếu hụt các enzyme cần thiết để tổng hợp chất dinh dưỡng, họ chứng minh rằng: 👉 Mỗi gene kiểm soát sự hình thành một enzyme đặc hiệu. Đây là bước ngoặt giúp thiết lập mối liên hệ trực tiếp giữa di truyền học (gene) và sinh hóa học (enzyme) . Khái niệm này về sau được điều chỉnh thành: Một gene → một polypeptide (do enzyme có thể gồm nhiều chuỗi polypeptide). Mở đường cho sinh học phân tử hiện đại , giải thích cách DNA → RNA → Protein (Nguyên lý trung tâm – Central Dogma). 👨‍🔬 Joshua Lederberg (1925–2008) Công trình: Khám phá tái tổ hợp di truyền ở vi khuẩn Tr...

💥Nguyên nhân gây sỏi thận

Dưới đây là nguyên nhân, cách phòng ngừa và vai trò của chế độ ăn uống đối với sỏi thận:


💥 Nguyên nhân gây sỏi thận

🔢 📌 Nguyên nhân 🩺 Giải thích
1️⃣ Uống ít nước 💧 Khi cơ thể thiếu nước, nước tiểu bị cô đặc, dễ tạo tinh thể khoáng → sỏi.
2️⃣ Chế độ ăn nhiều muối, đạm động vật 🧂🍖 Tăng canxi niệu, axit uric → dễ tạo sỏi.
3️⃣ Ăn quá nhiều thực phẩm giàu oxalat (như rau chân vịt, sô-cô-la, trà đen) 🍫🍃 Dễ tạo sỏi canxi oxalat.
4️⃣ Thiếu citrate trong nước tiểu 🍋 Chất này giúp ngăn tạo sỏi, thường gặp ở người ăn ít trái cây chua.
5️⃣ Tăng hấp thu canxi hoặc rối loạn chuyển hóa Có tính chất di truyền hoặc do rối loạn tuyến cận giáp.
6️⃣ Nhiễm trùng đường tiết niệu mạn tính 🦠 Gây sỏi struvite (sỏi nhiễm trùng).
7️⃣ Ít vận động hoặc nằm lâu Giảm chuyển hóa xương, tăng canxi máu.
8️⃣ Sử dụng một số thuốc kéo dài 💊 Ví dụ: vitamin D liều cao, thuốc lợi tiểu, thuốc kháng axit chứa canxi.

🛡️ Cách phòng ngừa sỏi thận

🧭 Biện pháp 📋 Ghi chú
1️⃣ Uống đủ nước (2–2.5L/ngày) 💧 Nước giúp pha loãng nước tiểu, giảm kết tinh sỏi.
2️⃣ Giảm muối (<5g/ngày) 🧂 Giúp hạn chế đào thải canxi qua thận.
3️⃣ Hạn chế đạm động vật 🥩 Thay bằng đạm thực vật như đậu hũ, hạt.
4️⃣ Hạn chế thực phẩm giàu oxalat 🍫🥬 Như trà đậm, socola, rau bina, củ cải đường.
5️⃣ Tăng cường thực phẩm giàu citrate 🍋🍊 Chanh, cam, bưởi giúp ngăn sỏi hình thành.
6️⃣ Ăn đủ canxi từ thực phẩm (không lạm dụng bổ sung) 🥛 Canxi từ sữa, phô mai giúp gắn oxalat trong ruột và ngăn sỏi.
7️⃣ Tập thể dục đều đặn 🏃‍♂️ Giúp trao đổi chất và tăng chức năng thận.
8️⃣ Theo dõi và kiểm tra sức khỏe định kỳ 🩺 Nhất là khi có tiền sử sỏi hoặc bệnh thận.

🍽️ Ăn uống tác động ra sao?

✅ Ăn uống tác động rất lớn, chiếm đến 70–80% yếu tố nguy cơ hình thành sỏi.
⚖️ Nguyên tắc chính: cân bằng kiềm-toan, giảm acid uric, giữ nước tiểu loãng, hạn chế các khoáng kết tinh.


🍽️ Thực phẩm nên dùng

  • 🍋 Nước chanh, nước cam (tự nhiên, không đường)

  • 🥗 Rau xanh (trừ loại giàu oxalat)

  • 🍚 Ngũ cốc nguyên hạt

  • 🫘 Đậu, đậu hũ

  • 🥒 Dưa leo, bầu bí, cà chua, dứa (giàu enzyme, lợi tiểu)

🚫 Thực phẩm nên hạn chế

  • 🧂 Muối, nước mắm, đồ mặn

  • 🍖 Đạm động vật, đặc biệt là nội tạng

  • 🍫 Socola, trà đặc, cà phê đậm

  • 🥬 Rau chân vịt, củ cải đường, khoai lang (giàu oxalat)

  • 🥤 Nước ngọt có ga, nước tăng lực


🎯 Nếu đã từng bị sỏi, cần xét nghiệm thành phần sỏi (oxalat, uric, cystine…) để điều chỉnh chế độ ăn chính xác.


💡 Gợi ý nước uống phòng sỏi tự nhiên:

🍋 Nước chanh pha loãng không đường, mỗi ngày 1–2 ly.
🍍 Nước dứa ép, vừa lợi tiểu vừa kháng viêm.
🌿 Trà râu ngô, mã đề, hỗ trợ bài tiết và chống viêm đường tiết niệu.


Made by AI — Crafted with Code & Curiosity 🤓

Nhận xét