Dưới đây là phần trích dịch và chú giải chương đầu tiên – Sutrasthana trong Ashtanga Hridaya của danh y Vagbhata.
Đây là chương “Khai mở cốt tủy của Y học Ayurveda”, đặt nền móng cho toàn bộ hệ thống tri thức sau đó.
📘 SUTRASTHANA – Chương 1: Căn bản cốt tủy
| 📜 Tên tiếng Phạn | Sutrasthāna (सूत्रस्थान) |
|---|---|
| 🧠 Ý nghĩa | Nơi của cốt lõi nguyên lý, các định đề y học |
| 🔢 Vị trí | Chương đầu tiên trong 6 phần (Sthāna) của Ashtanga Hridaya |
| 🪷 Chủ đề | Khái niệm về Ayurveda, định nghĩa sức khỏe, bệnh, lối sống chuẩn, các yếu tố cấu tạo cơ thể, dinh dưỡng, môi trường, đạo đức |
✨ Trích đoạn tiêu biểu & Diễn giải
🕉️ 1. Định nghĩa về Ayurveda
Sanskrit:
Hitahitam sukham duhkham aayustasya hitahitam |
manaṁ ca tac ca yatroktam aayurvedah sa uchyateDịch nghĩa:
“Cái gì là lợi và hại, vui và khổ, giúp tăng hoặc giảm tuổi thọ – và phương pháp đo lường tất cả những điều đó – chính là Ayurveda.”
🔍 Giải thích:
Ayurveda không chỉ là 01 hệ thống chữa bệnh, mà là nghệ thuật sống đúng. Nó giúp ta hiểu điều gì khiến cuộc sống trở nên khỏe mạnh, dài lâu và hạnh phúc – cả về thân, tâm và môi trường.
🧬 2. Thành phần cấu tạo cơ thể
Sanskrit:
Dosha dhatu mala moolam hi shariramDịch nghĩa:
“Cơ thể được tạo thành từ ba trụ cột: dosha (năng lượng sống), dhatu (mô sống), và mala (chất thải).”
🔍 Giải thích:
Ba dosha chính là:
-
Vata (khí) – vận hành
-
Pitta (mật) – chuyển hóa
-
Kapha (nhờn) – cấu trúc, ổn định
Nếu dosha mất cân bằng, bệnh sẽ phát sinh.
🍽️ 3. Ăn uống và tiêu hóa
Sanskrit:
Bhojanam agnibala anuroopamDịch nghĩa:
“Thức ăn phải phù hợp với sức mạnh tiêu hóa.”
🔍 Giải thích:
Không phải ăn nhiều là tốt – ăn đúng với khả năng tiêu hóa (Agni) là nguyên lý vàng để hấp thu dinh dưỡng và phòng bệnh.
🌍 4. Tự nhiên và con người là một
Sanskrit:
Loka purusha samya siddhantaDịch nghĩa:
“Con người là tiểu vũ trụ trong đại vũ trụ.”
🔍 Giải thích:
Ayurveda khẳng định con người được cấu tạo từ 05 đại nguyên tố: Đất – Nước – Lửa – Gió – Không gian, như tự nhiên. Vì vậy, chữa lành không thể tách rời khỏi thiên nhiên và môi trường.
🧘 5. Người khỏe mạnh là ai?
Sanskrit:
Samadosha samagnischa samadhatu malakriyah |
prasannatmendriyamanah swastha ityabhidheeyateDịch nghĩa:
“Người khỏe là người có dosha, agni, mô và chất thải cân bằng – tâm trí an vui, giác quan sáng suốt, tinh thần hài hòa.”
🔍 Giải thích:
Đây là định nghĩa cổ xưa và toàn diện nhất về sức khỏe, bao gồm cả sinh học – tâm thần – tinh thần – đạo đức.
🪔 Ý nghĩa tổng thể của Sutrasthana:
| 🔍 Khía cạnh | Nội dung |
|---|---|
| 📚 Triết lý y học | Sức khỏe là trạng thái cân bằng, không phải chỉ là không có bệnh |
| 🧬 Sinh học | Cơ thể là hệ thống năng lượng sống gồm dosha – mô – bài tiết |
| 🍽️ Dinh dưỡng | Thức ăn = thuốc nếu dùng đúng thời – đúng cách |
| 🌱 Môi trường | Con người sống đúng khi sống thuận thiên nhiên |
| 🧘 Tâm lý – đạo đức | Y học không tách rời khỏi thiền định và hành vi đạo đức |
✅ Tóm tắt ngắn gọn chương Sutrasthana
| 🌿 Chủ đề | 💡 Tinh túy |
|---|---|
| Ayurveda là gì? | Khoa học của cuộc sống – nghệ thuật sống lâu và đúng |
| Thành phần cơ thể | Dosha – Dhatu – Mala |
| Thế nào là khỏe mạnh? | Cân bằng thể chất + tinh thần + tâm hồn |
| Cách ăn uống | Ăn đúng lúc – đúng lượng – đúng năng lực tiêu hóa |
| Liên hệ với tự nhiên | Sống thuận mùa, thuận ngày, thuận đạo đức |
✨ Made by AI • Inspired by 7th-century wisdom 📜🌿
Nhận xét
Đăng nhận xét