Trong Sushruta Samhita, Sushruta không chỉ đề cập đến các chấn thương sọ não mà còn mô tả chi tiết kỹ thuật cắt bỏ khối u – hay còn gọi là “Arbuda Chikitsa”, 01 lĩnh vực ngoại khoa cực kỳ tiên tiến với thời đại đó.
🩺 Phẫu thuật cắt bỏ khối u (Arbuda) theo Sushruta
💡 Khái niệm “Arbuda” trong Ayurveda
-
Arbuda là thuật ngữ Sanskrit chỉ các khối u lớn, cứng, phát triển chậm, tương ứng với u lành hoặc u ác tính theo y học hiện đại.
-
Có thể phát sinh ở bất kỳ cơ quan nào, kể cả trên đầu hoặc gần sọ.
🧠 Cắt bỏ khối u vùng sọ hoặc đầu mặt cổ
| 🔬 Quy trình | 📋 Mô tả |
|---|---|
| 1. Chuẩn đoán & phân loại | Xác định u là mềm, cứng, di động, đau hay không đau. Sushruta phân biệt các loại u lành và ác. |
| 2. Giai đoạn chuẩn bị | Dùng thuốc bôi giảm sưng (có thể là nghệ, neem, hoặc dầu thảo dược) trước phẫu thuật để làm mềm mô. |
| 3. Gây tê (sơ khai) | Dùng cồn chiết xuất từ cây có tính an thần (rượu từ hoa Datura, opium, cần sa) hoặc xông thuốc mê. |
| 4. Dụng cụ phẫu thuật | Dùng dao cắt (Mandalagra shastra) hoặc dao móc (Vrihimukha) để cắt trọn khối u. |
| 5. Cầm máu | Dùng than tro, bột thảo dược ép vết thương, hoặc nung nóng dụng cụ để chích nhiệt (Kshara Karma) cầm máu. |
| 6. Khâu và chăm sóc hậu phẫu | Khâu bằng chỉ tự nhiên (gân động vật, tơ), bôi thuốc kháng khuẩn từ mật ong, nghệ và nhựa cây. |
🧬 Đặc biệt với khối u vùng sọ
Sushruta có ghi nhận một số khối u phát sinh gần sọ hoặc não, và áp dụng:
-
Mở sọ nếu cần (craniotomy) để cắt bỏ khối u chèn ép thần kinh hoặc gây co giật.
-
Nếu u phát sinh ngoài sọ (mặt, trán, da đầu), ưu tiên cắt tách mô triệt để nhưng không xâm nhập sâu.
-
Trong trường hợp u tái phát, Sushruta ghi chú rõ: phải cắt đến tận gốc mô sinh u, kết hợp thuốc tẩy u (Kshara) – một loại thuốc ăn mòn thảo dược cực mạnh.
📜 Trích dẫn trong Sushruta Samhita (Chikitsa Sthana, chương 17–18):
“Arbudam shalyena chhedayet, yadi sthairyam labhate – nếu khối u đã ổn định hình thể, thì phải loại bỏ bằng dao mổ.”
💡 Điểm độc đáo của Sushruta trong xử lý u:
-
✅ Áp dụng phẫu thuật + điều trị nội khoa kết hợp.
-
✅ Luôn chăm sóc hậu phẫu bằng các bài thuốc tăng cường miễn dịch (Rasayana).
-
✅ Nhấn mạnh “không được làm tổn thương mạch máu lớn hoặc dây thần kinh”, cho thấy sự hiểu biết giải phẫu học vượt bậc.
🧪 Tầm ảnh hưởng hiện đại
Các nhà sử học y học xác nhận: những mô tả về u, phân loại, và cắt bỏ trong Sushruta Samhita đồng cấp hoặc vượt trội so với Hippocrates (Hy Lạp) cùng thời.
🧠 Kết luận
👉 Sushruta là người đầu tiên trong lịch sử y học mô tả chi tiết việc cắt bỏ khối u bằng phẫu thuật.
Không những thế, ông còn đưa ra quy trình toàn diện từ chuẩn đoán, phẫu thuật đến hậu phẫu. Tư tưởng y học của ông vẫn ảnh hưởng sâu sắc đến phẫu thuật hiện đại, đặc biệt trong ngoại thần kinh – sọ não – ngoại tiêu hóa.
🎓 “A tumor should be cut not merely by sight, but by knowing its root.” – Sushruta
🧬⚔️ [ 🤖 Made by AI • Surgical Precision, Ancient Wisdom ]
Nhận xét
Đăng nhận xét