Giải Nobel Sinh lý học hoặc Y học năm 1922 được trao chung cho 02 nhà khoa học:
🏆 Archibald Vivian Hill (🇬🇧 Vương quốc Anh)
🏆 Otto Fritz Meyerhof (🇩🇪 Đức)
🔬 Chủ đề nghiên cứu:
"Cơ chế chuyển hóa năng lượng trong cơ" – cụ thể là cách cơ thể sinh học sản xuất và sử dụng năng lượng trong hoạt động cơ bắp.
1. 🧠 Đóng góp của Archibald Hill:
-
Sử dụng các phương pháp đo nhiệt (calorimetry) để nghiên cứu nhiệt lượng sinh ra trong quá trình cơ co.
-
Khám phá mối liên hệ giữa tiêu thụ oxy và sinh nhiệt, cho thấy rằng:
-
Giải thích sự xuất hiện của "oxygen debt" – nợ oxy sau vận động.
📌 Hill là người tiên phong đưa sinh lý học cơ bắp về hướng định lượng, đo đạc chính xác.
2. 🧪 Đóng góp của Otto Meyerhof:
-
Nghiên cứu quá trình trao đổi chất yếm khí (không cần oxy) trong cơ bắp.
-
Khám phá quá trình phân giải glycogen (một loại đường dự trữ) thành acid lactic trong điều kiện thiếu oxy.
-
Là người đầu tiên mô tả mối quan hệ giữa:
-
Điều này làm sáng tỏ con đường chuyển hóa năng lượng yếm khí trong cơ.
📌 Meyerhof giúp xác lập nền tảng cho hiểu biết về chu trình năng lượng tế bào (tiền đề cho nghiên cứu chu trình Krebs sau này).
🔄 Tầm quan trọng tổng thể:
📚 Ứng dụng hiện đại:
-
Phân tích hiệu suất thể thao
-
Điều trị rối loạn chuyển hóa cơ
-
Hiểu rõ hơn về mệt mỏi cơ và hồi phục sau vận động
Dưới đây là 📅 Timeline tóm tắt quá trình nghiên cứu và phát hiện của Archibald Hill và Otto Meyerhof, dẫn đến Giải Nobel Sinh lý học/Y học năm 1922 🧠⚡
🧭 TIMELINE - Cơ chế chuyển hóa năng lượng trong cơ
| 🗓 Năm |
🔍 Sự kiện |
👨🔬 Nhân vật |
| 1911 |
Hill bắt đầu sử dụng đo nhiệt lượng (calorimetry) để nghiên cứu hoạt động cơ bắp. |
Archibald Hill |
| 1913 |
Meyerhof nghiên cứu trao đổi chất trong cơ bắp, tập trung vào glycogen và acid lactic. |
Otto Meyerhof |
| 1914-1918 |
Thế chiến I gián đoạn một số nghiên cứu, nhưng cả hai tiếp tục công việc trong điều kiện khó khăn. |
Cả hai |
| 1919 |
Hill chứng minh rằng oxy không được sử dụng ngay khi cơ co, mà dùng để phục hồi năng lượng. |
Hill |
| 1920 |
Meyerhof phát hiện ra mối liên hệ giữa glycogen và acid lactic trong quá trình tạo năng lượng. |
Meyerhof |
| 1921 |
Hill công bố khái niệm "nợ oxy" (oxygen debt) – cơ thể cần thêm oxy sau vận động để phục hồi. |
Hill |
| 1922 |
Cả hai được trao Giải Nobel Sinh lý học hoặc Y học, vì đã làm sáng tỏ hai con đường tạo năng lượng: hiếu khí & yếm khí. |
Hill & Meyerhof 🏆 |
🧬 Tóm tắt hai con đường năng lượng:
Khi bị mệt mỏi cơ, việc lựa chọn thực phẩm đúng sẽ giúp phục hồi năng lượng nhanh chóng, giảm đau nhức cơ, và đẩy nhanh quá trình tái tạo mô cơ.
🍽️ Thực phẩm nên ăn khi mệt mỏi cơ
1. ⚡ Thực phẩm giàu carbohydrate phức hợp
Giúp bù đắp glycogen trong cơ – nguồn năng lượng chính bị cạn kiệt khi vận động mạnh.
| Thực phẩm |
Công dụng |
| 🍚 Gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám |
Nạp lại năng lượng bền vững |
| 🍠 Khoai lang, ngô, đậu |
Cung cấp đường hấp thụ chậm và chất xơ |
2. 💪 Thực phẩm giàu protein chất lượng cao
Giúp sửa chữa và xây dựng lại mô cơ đã bị tổn thương.
| Thực phẩm |
Ghi chú |
| 🥚 Trứng |
Protein hoàn chỉnh, giàu leucine (kích hoạt tổng hợp cơ) |
| 🐓 Ức gà, cá hồi, thịt nạc |
Cung cấp amino acid thiết yếu |
| 🥛 Sữa, sữa chua Hy Lạp |
Vừa protein vừa canxi hỗ trợ cơ |
3. 💧 Thực phẩm giúp chống viêm và oxy hóa
Giúp giảm đau nhức, hạn chế tổn thương tế bào cơ do gốc tự do.
| Thực phẩm |
Chất chống viêm |
| 🫐 Việt quất, mâm xôi, lựu |
Chứa anthocyanin, flavonoid |
| 🥑 Bơ, hạt óc chó |
Omega-3 giảm viêm cơ |
| 🌱 Nghệ, gừng |
Chống oxy hóa, giảm đau tự nhiên |
4. 💧 Bù nước và điện giải
Cơ mỏi thường đi kèm mất nước và khoáng chất (Na⁺, K⁺, Mg²⁺).
| Thức uống |
Công dụng |
| 💧 Nước lọc |
Cơ bản nhất, không bao giờ thừa |
| 🥤 Nước dừa |
Giàu điện giải tự nhiên |
| 🧃 Nước ép dưa hấu, chuối |
Chống chuột rút, bù kali và magnesium |
❌ Nên tránh khi mỏi cơ:
| Thực phẩm |
Lý do |
| 🍟 Đồ chiên nhiều dầu mỡ |
Gây viêm, chậm phục hồi |
| 🍬 Đường tinh luyện (kẹo, nước ngọt) |
Tăng nhanh rồi sụt giảm năng lượng |
| 🍺 Rượu bia |
Mất nước, cản trở tổng hợp protein |
🕐 Thời điểm ăn lý tưởng sau vận động:
Dưới đây là 🍽️ Thực đơn 01 ngày giúp phục hồi cơ bắp hiệu quả – phù hợp sau khi vận động mạnh, mệt mỏi cơ hoặc muốn tối ưu hồi phục.
Thực đơn cân bằng giữa carb phức, protein chất lượng, chất béo tốt và chất chống oxy hóa.
🌅 Bữa sáng – Hồi phục năng lượng sau đêm ngủ
🥣 Yến mạch nấu sữa + Chuối cắt lát + Hạt chia
-
🔹 Carbohydrate phức: Yến mạch
-
🔹 Kali: Chuối (giảm chuột rút)
-
🔹 Chống viêm & phục hồi: Hạt chia
🥚 2 quả trứng luộc
☕ Trà gừng hoặc nước ấm + chanh
⏱️ Bữa phụ sáng (sau tập hoặc giữa buổi)
🥤 Sữa chua Hy Lạp + Việt quất (hoặc dâu/ổi)
🥜 1 nắm hạt óc chó / hạnh nhân
🍱 Bữa trưa – Phục hồi sâu mô cơ
🍚 Cơm gạo lứt + Ức gà áp chảo + Rau luộc (cải, bông cải, cà rốt)
🥗 Thêm 1 ít dầu ô liu hoặc mè rang trên rau
🍊 Tráng miệng: 1 quả cam
☕ Bữa phụ chiều
🍌 1 quả chuối + 1 thanh protein bar (ít đường)
🌙 Bữa tối – Phục hồi và tái tạo cơ ban đêm
🥗 Salad cá hồi nướng + trứng luộc + bơ + rau xanh
-
🔹 Omega-3, vitamin D, protein chất lượng cao
-
🔹 Chống viêm, phục hồi mô
🍠 Khoai lang nướng hoặc hấp
🍵 Trà nghệ + mật ong
🌃 Bữa nhẹ trước ngủ (nếu cần)
🥛 01 ly sữa ấm (ít đường, ít béo) hoặc sữa hạt + 02 quả chà là
✅ Gợi ý thêm:
-
Uống đủ 2–2.5L nước/ngày
-
Ưu tiên thực phẩm tươi, nguyên chất, hạn chế thực phẩm công nghiệp
-
Sau vận động nặng, ưu tiên phục hồi bằng "Carb + Protein" trong 60 phút đầu
✨ Made by AI 🥦💪🍌
Nhận xét
Đăng nhận xét